Czym jest nowa żywność?
Jest to żywność, która na terenie Unii Europejskiej nie posiada znaczącej historii zastosowania. Chodzi o takie produkty, których przed 1997 r. nie spożywano na znaczną skalę. Był to bowiem rok, w którym weszło w życie pierwsze unijne rozporządzenie dotyczące nowej żywności (rozporządzenie (UE) nr 258/97). Za tzw. novel food uznano wówczas nie tylko żywność innowacyjną, wytworzoną za pomocą nowych procesów produkcji, a więc dotąd niespotykaną, ale również żywność znaną od wieków w innych rejonach świata, jednak rzadko spożywaną w Europie (jak np. nasiona chia). W związku ze zmianami naukowo-technologicznymi, zachodzącymi od 1997 r., konieczne było jednak doprecyzowanie i uaktualnienie katalogu nowej żywności, do którego na mocy rozporządzania obowiązującego od początku 2018 r. (rozporządzenie (UE) nr 2015/2283) włączono np. owady i ich części oraz żywność produkowaną z materiałów pochodzenia mineralnego.
Jakie są podstawowe konsekwencje nowych przepisów? Kogo one przede wszystkim dotyczą – producentów, dystrybutorów?
Najistotniejszą zmianą jest uproszczenie funkcjonujących procedur wydawania zezwoleń na wprowadzanie do obrotu nowej żywności. Dotychczas największym problemem podmiotów działających na rynku spożywczym było długotrwałe oczekiwanie na decyzję w tym zakresie. Sprawność i przejrzystość ma zostać poprawiona poprzez wprowadzenie terminów na ocenę bezpieczeństwa dokonywaną przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). Skrócić ma się więc czas oczekiwania na wydanie zezwolenia, co z pewnością ucieszy producentów żywności innowacyjnej. Bardziej proporcjonalny będzie również system oceny bezpieczeństwa tradycyjnej żywności z krajów trzecich (nowej w UE), którą będzie można wprowadzać na rynek na podstawie zgłoszenia wnioskodawcy. Nowe przepisy dotyczą nie tylko producentów „nowej żywości”, ale też jej dystrybutorów, a pośrednio i konsumentów.
Nowe przepisy ułatwiają wprowadzenie „nowej żywności” na rynek. Czy konsumenci powinni się obawiać tego, że zaważy to na jakości i bezpieczeństwie produktów?
Konsumenci nie powinni obawiać się pogorszenia poziomu bezpieczeństwa, czy też jakości produktów wprowadzanych na rynek. Należy pamiętać, że unijne regulacje bardzo mocno chronią interesu konsumenta oraz zakazują wprowadzania do obrotu żywności niebezpiecznej. Co więcej, dzięki stworzeniu jednolitego unijnego wykazu nowej żywności łatwiej będzie sprawdzić, czy dany produkt zyskał aprobatę Komisji Europejskiej.
Czy nowa żywność wymaga specyficznego jej etykietowania? Kto za nie odpowiada – producent czy dystrybutor? Czy nowa żywność jest w czytelny sposób oznaczana dla konsumentów?
Nowa żywność objęta jest ogólnymi wymogami dotyczącymi etykietowania określonymi w rozporządzeniu (UE) nr 1169/2011. Informacje zamieszczone na opakowaniu nowej żywności nie mogą więc wprowadzać konsumentów w błąd, muszą być rzetelne, jasne i łatwe do zrozumienia. Mają one bowiem służyć zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony zdrowia i interesów konsumentów. W przypadku stosowania na opakowaniach novel food dodatkowych informacji stanowiących oświadczenia żywieniowe lub zdrowotne należy pamiętać, że podobnie jak w przypadku pozostałej żywności, muszą one być zgodne z rozporządzeniem (WE) nr 1924/2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności.
Czy nowe rozporządzenie wpłynie na innowacyjność w sektorze spożywczym?
Nowe rozporządzenie, które usprawnić ma dotychczasowe procedury, z pewnością sprzyja innowacyjności. Czas pokaże, czy nowe przepisy będą w stanie nadążyć za szybko rozwijającym się rynkiem żywności innowacyjnej.
