Spółka Cykoria jest producentem koncentratów spożywczych, suszów owocowych i przypraw. UOKiK wszczął postępowanie przeciwko przedsiębiorcy 15 lutego 2018 r. – po skargach rolników. Zakwestionował kilka postanowień w umowach z dostawcami marchwi.

Pierwsze z nich dotyczyło braku określenia terminów odbioru produktu. Spółka umawiała się z dostawcami, że będzie kupować od nich marchew aż do końca marca następnego roku, a o terminie i miejscu dostawy poinformuje ich zaledwie z trzydniowym wyprzedzeniem. Co więcej niektórzy na wezwanie do dostawy mogli czekać całą zimę, ryzykując utratę części zbiorów lub odrzucenie marchwi przez odbiorcę ze względu na obniżenie jakości.

Wątpliwości urzędu wzbudziło także wydłużanie terminów płatności. Zgodnie z prawem, strony mogą ustalić czas na uregulowanie należności dłuższy niż 30 dni, ale nie powinien on przekraczać 60 dni. Tymczasem Cykoria zastrzegała sobie, że zapłaci rolnikom w ciągu 60 dni, ale ten termin liczyła nie od dostarczenia produktu lub faktury, tylko od końca miesiąca, w którym je otrzymała. Oznacza to, że w niektórych przypadkach dostawcy mogli czekać na pieniądze nawet ok. trzech miesięcy. Ostatnim przejawem wykorzystywania przewagi kontraktowej mogło być zobowiązywanie plantatorów do wyrażenia zgody na potrącenie części ich wynagrodzenia na składkę dla Związku Producentów Cykorii Przemysłowej i Warzyw.

Zobowiązanie

Już następnego dnia po wszczęciu  postępowania przedsiębiorca zobowiązał się do zmiany zakwestionowanych działań.

- Uznaliśmy, że przyjęcie zobowiązania pozwoli na szybkie wyeliminowanie praktyk szkodliwych dla rolników. Cieszy fakt, że spółka od razu zadeklarowała współpracę z urzędem. Mam nadzieję, że w kolejnych postępowaniach z zakresu przewagi kontraktowej inni przedsiębiorcy zaprezentują podobna postawę – mówi prezes UOKiK, Marek Niechciał.

Cykoria zobowiązała się do skrócenia o dwa miesiące okresu skupu marchwi i zagwarantowania odbioru 85 proc. surowca do końca roku, w którym zaczął się skup. Ponadto rolnicy będą dostarczać produkt w każdym miesiącu proporcjonalnie do całej umówionej ilości (po kilkanaście procent miesięcznie). Wydłuży się też termin informacji o dostawie – z trzech do siedmiu dni, a Cykoria będzie podczas dostawy informować o dacie kolejnej. Ograniczy to ryzyko utraty plonów przez rolników i ułatwi im organizację pracy.

Spółka będzie płaciła swoim kontrahentom w ciągu 45 dni od dostawy lub otrzymania faktury. Ponadto, plantatorzy nie będą już musieli odliczać od swojego wynagrodzenia składki na branżowy związek producentów cykorii.

Umowy muszą być zmienione w ciągu  miesiąca od uprawomocnienia się decyzji. Cykoria będzie musiała potem złożyć sprawozdanie z realizacji zobowiązania.

Cena masła - analiza

Urząd zakończył również postępowania w sprawie znacznego wzrostu cen masła. Choć główną przyczyną podwyżki było zwiększenie popytu w krajach rozwijających się, przy jednoczesnym ograniczeniu produkcji przez największych producentów (Nowa Zelandia, Australia), to pojawiły się jednak sygnały, że sieci handlowe mogą próbować wykorzystywać sytuację i naciskać na producentów masła, by sprzedawali je taniej. Urząd postanowił to sprawdzić i w październiku 2017 r. wszczął pięć postępowań wyjaśniających. Prowadzone były w sprawie działań największych sieci handlowych - Lidl Polska, Jeronimo Martins, Tesco Polska, Auchan Polska i Carrefour Polska.

- Analiza zebranego materiału pokazała, że sieci nie wywierały nacisków na dostawców w sprawie cen. Przeciwnie, stawki podlegały negocjacjom i w badanym okresie często się zmieniały ze względu na duże wahania w cenie mleka – mówi Piotr Adamczewski, dyrektor Delegatury UOKiK w Bydgoszczy.

Może być taniej

Warto wspomnieć, że według prognoz Komisji Europejskiej, dostawy mleka w 2018 r. mają się zwiększyć (o 1,4 proc.). Ma także wzrosnąć produkcja mleka w Nowej Zelandii (o 3 proc.). Oznaczałoby to większą podaż masła, a więc możliwy spadek cen.

Jakość masła

Ponadto w styczniu 2018 r. Inspekcja Handlowa na zlecenie UOKiK po raz drugi sprawdziła jakość masła. Pierwsze badanie przeprowadziła w październiku ubiegłego roku – wykazało ono, że masło jest dobrej jakości, jedynie w czterech produktach inspektorzy stwierdzili nieznaczne przekroczenie ilości wody. Tegoroczna kontrola wypadła jeszcze lepiej. IH nie stwierdziła nieprawidłowości we wszystkich 13 skontrolowanych partiach.

Przewaga kontraktowa – najważniejsze informacje

Przewaga kontraktowa występuje, jeżeli między odbiorcą i nabywcą istnieje znaczna dysproporcja w potencjale ekonomicznym i jednocześnie słabsza ze stron nie ma wystarczających możliwości sprzedaży lub kupna produktów rolnych lub spożywczych od innych przedsiębiorców. Kara za wykorzystywanie przewagi kontraktowej w maksymalnej wysokości to 3 proc. obrotu przedsiębiorcy osiągniętego rok wcześniej. Postępowanie może się również skończyć bez sankcji pieniężnej. Urząd może odstąpić od kary, jeżeli przedsiębiorca dobrowolnie zobowiąże się do zaprzestania niedozwolonych praktyk lub naprawienia ich skutków.

Wszystkie sprawy z zakresu przewagi kontraktowej prowadzi Delegatura UOKiK w Bydgoszczy.

Szczegółowe informacje na temat ustawy można znaleźć na stronie internetowej http://przewagakontraktowa.uokik.gov.pl.