W związku ze zbliżającym się sezonem zbioru owoców miękkich Związek Sadowników RP podejmuje szereg działań mających na celu przywrócenie możliwości przyjazdu i legalnego zatrudnienia pracowników z Ukrainy.
W związku z tym pod koniec kwietnia wystosował pismo do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z prośbą o podjęcie interwencji w tym zakresie. Poniżej prezentujemy uzyskaną odpowiedź a w załączniku treść pisma.
W odpowiedzi na wystąpienie z 29 kwietnia 2020 r. dotyczące pracowników sezonowych z Ukrainy, należy wskazać, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji podejmując działania związane z czasowym zawieszeniem lub ograniczeniem ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych, ukierunkowało je przede wszystkim na przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się epidemii COVID-19, dokładając przy tym wszelkich starań, aby były one jak najmniej uciążliwe dla podróżnych. Funkcjonariusze Straży Granicznej wykonują swoje czynności w oparciu o stosowne rozporządzenia Rady Ministrów, Ministra Zdrowia, Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, a także na podstawie zaleceń Głównego Inspektora Sanitarnego.
Należy podkreślić, że w związku z dynamicznym rozprzestrzenianiem się koronawirusa, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w dn. 11 marca 2020 r. ogłosiła pandemię COVID-19. Globalizacja i międzynarodowy przepływ osób stwarza warunki sprzyjające rozprzestrzenianiu się wskazanego zagrożenia między państwami. Za sprawą przemieszczania się podróżnych, powstało szereg nowych ognisk epidemicznych, również poza obszarem Unii Europejskiej (w tym na Ukrainie).
Szybkie rozprzestrzenianie się wirusa sprawiło, że Unia Europejska i Państwa Członkowskie podjęły pilne, natychmiastowe i skoordynowane działania, nie tylko w celu ochrony zdrowia publicznego, ale również w celu zapobieżenia dalszemu rozprzestrzenianiu się wirusa z innych państw do państw członkowskich UE. Obecnie w Polsce, z uwagi na powagę sytuacji, obowiązuje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. poz. 792 z późn. zm.). Zgodnie z przywołanym powyżej rozporządzeniem codzienne funkcjonowanie mieszkańców naszego kraju poddane zostało wielu ograniczeniom i zakazom, a osoby przekraczające granicę państwową, które udają się do swojego miejsca zamieszkania lub pobytu na terytorium RP zostały zobowiązane do odbycia obowiązkowej 14-dniowej kwarantanny (z wyjątkiem kategorii osób określonych w § 3 ust. 1 - 3 ww. rozporządzenia).
Jednocześnie, w obecnej sytuacji epidemicznej, każde przejście graniczne, w którym dopuszczony zostanie ruch pieszy, może stanowić kolejne potencjalne miejsce rozprzestrzeniania się epidemii. W szczególności piesi, w przypadku spiętrzenia się ruchu i powstania kolejek oczekujących na przekroczenie granicy, zostaliby narażeni na bliski kontakt ze zbyt dużą grupą innych osób, co miało już miejsce w początkowym okresie epidemii koronawirusa, gdy dochodziło do gromadzenia się obywateli Ukrainy, którzy usiłowali wyjechać z Polski. Należy zauważyć, iż Komendant Główny Straży Granicznej, dostrzegając wówczas zwiększone ryzyko rozprzestrzeniania się epidemii, wystąpił do Przewodniczącego Państwowej Służby Granicznej Ukrainy z propozycją o umożliwienie przekroczenia granicy państwowej w ruchu pieszym przez te osoby.
Jednocześnie należy stwierdzić, że całkowite zawieszenie ruchu pieszego w przejściach granicznych na granicy polsko - ukraińskiej nastąpiło z inicjatywy władz ukraińskich (załącznik do pisma Przewodniczącego Państwowej Służby Granicznej Ukrainy z dnia 03 kwietnia 2020 r. nr 0.41-3638/0/6-20 zawierający wykaz przejść granicznych, w których zawiesza się ruch pieszy).
W chwili obecnej Straż Graniczna wykorzystuje posiadane siły i środki w celu utrzymania płynności odpraw, a wszelkie sytuacje wydłużające czas oczekiwania na odprawę graniczną są analizowane i podejmowane są odpowiednie działania naprawcze. Zapewniana jest adekwatna obsada kontrolerska, a osobowy ruch graniczny odbywa się co do zasady na bieżąco. Tym samym nie ma przeszkód w przyjeździe uprawnionych obywateli Ukrainy do Polski z wykorzystaniem różnych środków transportu, takich jak samochody osobowe, busy czy też autokary.
Biorąc pod uwagę powyższe przesłanki i mając na względzie konieczność zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego i porządku publicznego, uruchamianie ruchu pieszego w drogowych przejściach granicznych, obecnie nie znajduje uzasadnienia.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Straż Graniczna wykorzystuje wszelkie siły i środki w celu utrzymania wysokiego poziomu ochrony granicy państwowej oraz usprawnienia procesu kontroli ruchu granicznego, należy jednakże pamiętać, iż kluczowa rola w realizacji zadań związanych z ochroną przed rozprzestrzenianiem się koronawirusa COVID-19 spoczywa na służbach sanitarnych. Jednocześnie należy wziąć pod uwagę, uwzględniając przy tym doświadczenia innych państw, że skutecznym sposobem w walce z koronawirusem SARSCoV-2 jest ograniczenie przemieszczania się i izolacja.
Jacek Świrkowicz
główny specjalista
Zespół do Spraw Polityki Granicznej
Departament Analiz i Polityki Migracyjnej MSWiA